Jedanaesti koncert u okviru ciklusa „Kompozitorke iz sjenke” održaće se u okviru muzičkog programa KIC-a „Budo Tomović“ u četvrtak, 6. marta, u velikoj sali, u 20 sati.
Ciklus „Kompozitorke iz sjenke” posvećen je muzičkom stvaralaštvu žena i njihovom doprinosu muzici uprkos vjekovnom zanemarivanju.
Koncertni repertoar jedanaestog izdanja ovogodišnjeg martovskog ciklusa sadrži djela Sanje Drakulić („Drive”, za solo klavir), Nađe Bulanže („Tri komada”, za violončelo i klavir), Rebeke Klark („Prelude, Allegro, Pastorale”, za violu i klarinet), Karolin Šou („Entr'acte”, za gudački kvartet) i Aleksandre Vrebalov („Pannonia Boundless”, za gudački kvartet). Ujedno, kompozicije Karolin Šou i Aleksandre Vrebalov biće premijerno izvedene u Crnoj Gori.
Za potrebe izvođenja ovog specijalnog programa angažovani su iskusni umjetnici, pijanista Amir Džaković,violončelista Dmitrij Prokofjev, klarinetista Damjan Begović, violistkinja Mirjana Jovanović, kao i mladi violinisti Luka Perazić i Viktor Huter i violista Gljeb Bednjakov.
Ciklus „Kompozitorke iz sjenke” je kreiran u okrilju muzičkog programa KIC-a „Budo Tomović” 2015. godine, na inicijativu Maje Popović, urednice muzičkog programa. Ovaj ciklus okuplja uglavnom domaće instrumentaliste, soliste i kamerne muzičare u raznovrsne ansamble i doprinosi da se na našoj muzičkoj sceni čuju djela jedinstvene vrijednosti koje su stvarale kompozitorke u sjenci moćnih mentora, porodičnih i društvenih normi epoha u kojima su živjele. U okviru ciklusa su takođe prisutne i savremene autorke koje za života imaju bolji status nego njihove prethodnice. Do sada je izvedeno 46 djela kompozitorki sa Balkana, Evrope, Amerike i Azije, od kojih većina premijerno u Crnoj Gori. Ciklus „Kompozitorke iz sjenke“ je jedinstven program u našoj zemlji koji pruža publici priliku da se upozna sa stvaralaštvom kompozitorki i bogatim muzičkim nasljeđem koje su ostavile istoriji muzike.
O kompozitorkama:
Engleska kompozitorka i violistkinja Rebeka Klark (Rebecca Clarke, 1886 – 1979) je bila poznata po svojim kamernim djelima koja su uključivala violu. Rođena i odrasla u Engleskoj, sa majkom Njemicom i ocem Amerikancem, Rebeka je veći dio svog odraslog doba provela u Sjedinjenim Državama i imala je i englesko i američko državljanstvo. Odrastanje u kasnoviktorijanskom ambijentu, pored okrutnog oca, opisala je u svojim memoarima (1969-73). Međutim, njena porodica je bila umjetnički nastrojena i podržavala je njene muzičke studije. Smatrana je za jednog od najznačajnijih britanskih kompozitora u periodu između dva svjetska rata. Djetinjstvo je provela u Londonu, učeći njemački i engleski jezik. Studirala je na Kraljevskom muzičkom koledžu u Londonu i postala jedna od prvih žena-studenata na smjeru Kompozicija, pod mentorstvom Čarlsa Vilersa Stenforda. Časove viole je pohađala kod Lajonela Tertisa, jednog od najboljih violista tog vremena. Kasnije je odabrana da svira u Kraljičinom orkestru, što ju je učinilo prvim ženskim profesionalnim orkestarskim izvođačem. Nakon što ju je otac izbacio iz kuće, zbog neslaganja s njenim privatnim životom, napustila je Kraljevski muzički koledž, i utjehu je našla u sviranju viole; ubrzo zatim se preselila u SAD (1916), gdje je započela karijeru violiste. Njena kompozitorska karijera je takođe bila u usponu; uz podršku njene komšinice Elizabet Sprejg Kulidž, konkurisala je sa Sonatom za violu i klavir 1919. na takmičenju kompozicije čiji je mecena bila upravo Kulidž. Podijelila je prvo mjesto sa Švajcarcem Ernstom Blohom (kasnije je Bloh proglašen za pobjednika jer su članovi žirija, između ostalog, smatrali da je nemoguće da je žena komponovala tako savršeno djelo). Udajom za uglednog profesora klavira Džejmsa Friskina 1944. godine, nije uspijevala da poboljša svoj život; morala je da bira između porodičnih obaveza i komponovanja. Da bi brak uspio, prestala da komponuje i izvodi svoja djela. Posle smrti muža, počela je da piše memoare pod nazivom “I ja sam imala oca” koje je završila 1973. godine. Slikovito je predstavila svoj rani život, psihičko i fizičko zlostavljanje od strane njene braće i oca koji nijesu podržavali njen umjetnički talenat i rad. Njena muzika obuhvata razne stilove 20-tog vijeka, uključujući impresionizam, postromantizam i neoklasicizam. Napisala je oko sto radova (uključujući pjesme, horske i kamerne kompozicije i muziku za klavir), samo je dvadeset bilo objavljeno za njenog života; njena djela dugo nijesu bila objavljivana ni nakon njene smrti 1979. godine. Muzikolozi Lijana Kurtis i Džesi An Ovens, profesori na Univerzitetu u Brendajsu, Masačusets/SAD, osnovali su 2000. godine, Društvo “Rebeka Klark“, u okviru Centra za istraživanje ženskih studija, sa ciljem da afirmišu interesovanje za njen život i muziku, podrže i ohrabre izvođače, izdavačke kuće i publikacije u vezi s njenim likom i djelom. Djelo u tri stava Prelude, Allegro i Pastorale kompozitorka je napisala 1941.godine u Americi, i posvetila svom bratu Hansu Klarku (poznatom biohemičaru) i njegovoj ženi Fridi. Hans je svirao klarinet a Frida violinu i oboje su bili dobri amaterski muzičari. Ipak, Rebeka je pisala za svoj instrument, violu, što je doprinijelo harmoničnom skladu dva instrumenta sličnog opsega. Do 1942. Klark je radila kao guvernanta, i to je bilo njeno prvo zaposlenje van muzičke profesije. Sa ovim djelom konkurisala je za učešće na festivalu Međunarodnog društva za savremenu muziku koje se održavalo na Univerzitetu Kalifornije u Berkliju. Festivalska komisija je prihvatila njenu kompoziciju, među 33 rada, od kojih je ona bila jedina kompozitorka. Svoje djelo je opisala kao nepretenciozno: na početku kratki skroman preludijum; Allegro ima karakter tokate, pošto daje izvođačima puno šansi da pokažu što mogu da sviraju. Radi se manje-više o “pisanju u ogledalu” i u kodi instrumenti se, dodatno, neprestano prožimaju. U sredini stava je dugi dio – fugato, koji slijedi posle druge teme u picikato akordima viole. Treći stav, “Pastorale”, melanholičan i nostalgičan, čisti je misaoni monolog koji izvode dva instrumenta dopunjavajući se. Stavovi kompozicije su napisani da se izvode ovim redom, mada se, po riječima kompozitorke, mogu izvoditi kao zasebne cjeline.
Kompozitorka i dirigent Nađa Bulanže (Nadia Boulanger, 1887-1979) rođena je u Parizu, okružena muzikom, kao dijete ruske princeze Raise Mišetski i Ernesta Boulanžea, uglednog profesora na pariškom konzervatorijumu. Studirala je kompoziciju na pariškom konzervatorijumu, kod čuvenog Gabrijela Forea a časove pjevanja je pohađala kod svog oca. Četiri godine kasnije, njena kantata “Sirena” (La Sirene) je zauzela drugo mjesto na takmičenju Prix de Rome (1908). Ipak, nakon prerane smrti njene mlađe sestre Lili, prve kompozitorke koja je dobila Rimsku nagradu (1913), Nađa je prestala da komponuje i posvetila se podučavanju i dirigovanju. Imala je ogroman uticaj na veliki broj kompozitora i muzičara uopšte, naročito kroz svoj pedagoški rad na Američkom konzervatorijumu u francuskom gradu Fontenblou. Predavala je kompoziciju mnogim generacijama, danas poznatih američkih kompozitora kao što su: Aron Kopland (Aaron Copland), Volter Piston (Walter Piston), Tia Masgrejv (Thea Musgrave), Kvinsi Džons (Quincy Jones), Filip Glas (Philip Glass), Astor Pjacola (Astor Piazzolla) i drugi. Nađa je prva žena koja je dirigovala Kraljevskim simfonijskim orkestrom u Londonu, i srušila dotadašnja rodna pravila skoro svakog velikog orkestra. Na poziv Leonarda Bernštajna, dirigovala je Njujorškom filharmonijom, zatim i simfonijskim orkestrima u Bostonu i Filadelfiji. Dobila je mnoga priznanja među kojima se izvdaja Legija časti (1977). Djelo Tri komada za violončelo i klavir je nastalo 1914. (objavljeno 1915) kao aranžman originalne kompozicije Tri komada za orgulje, koja je napisana 1911. godine. Prvi komad je nježan i improvizujući, podsjeća na Debisijevo djelo za klavir „Snijeg pleše“. U drugom komadu, violončelo svira nostalgičnu melodiju, koja podsjeća na srednjovjekovno horsko pjevanje a kanonska imitacija iste se javlja u dionici klavira, sa isticanjem poliritmičkog pulsa. Treći komad, jedini od sva tri originalno komponovan za violončelo i klavir, je vragolast i razigran. Kompozitorka se vješto poigrala sa modalnošću: smjenjujući miksolidijski, frigijski i lokrijski modus. Sva tri komada su jedinstveno obojena i zajedno čine skladnu cjelinu.
Stvaralaštvo Sanje Drakulić (1963) širom je otvorilo prostore savremenog muzičkog života energičnom gestom moćnog stvaralačkog potencijala. Predstavnica prve generacije mladih kompozitora nove Hrvatske, teško proživjevši dramatične događaje jugoslovenskog raspada, jedva da je bila ušla u razdoblje umjetničke zrelosti, a već je postala autorka više od stotinu kompozicija u svim žanrovima savremene muzike: od velikih scenskih djela – opere i baleta, simfonija, koncerata, oratorijuma i horova, do kamerno-instrumentalnih kompozicija za različite sastave, solističkih instrumentalnih i vokalnih kompozicija te elektronske muzike. Svoje muzičko putovanje Drakulić je počela u rodnom Zagrebu: prvo u Muzičkoj školi “Lisinski”, a zatim na Muzičkoj akademiji, u klasi istaknute pijanistkinje P. Gvozdić, koja je među prvima podržala kompozitorske eksperimente svoje učenice. Taj novi hobi – komponovanje – uputio je mladu diplomiranu muzičarku u Moskvu, da pohađa studije kompozicije unutar zidina Moskovskoga konzervatorijuma, kod profesora A. Pirumova i J. Bucka. Tokom studija u Moskvi Drakulić upija ne samo tradiciju ruske kompozitorske škole nego i sve nove i značajne tendencije svjetske kulture, posjećujući seminare vodećih evropskih i američkih kompozitora koji su gostovali u Moskvi: Štokhauzena, Buleza, Kramba, Ejpltona i drugih. Upoznavanje različitih slojeva savremene muzičke kulture oblikovalo je stvaralački stav mlade autorke, koji je već u najranijim djelima zašao u teme univerzalnog značenja. Članica kompozitorskih udruženja triju zemalja – Hrvatske, Rusije i Velike Britanije, Drakulić je aktivna učesnica međunarodnog muzičkog života današnjice. Njene kompozicije izvode se na najvećim međunarodnim forumima savremene muzičke umjetnosti u Hrvatskoj i svijetu. Sama nastupa kao pijanistkinja izvodeći većinom vlastita djela. U Crnoj Gori gostovala je kao kompozitorka i pijanistkinja, na festivalu savremene klavirske muzike “Forte piano” 2020. godine. Kompozicija “Drive” za solo klavir (2007) je bila zadata na međunarodnom takmičenju EPTA u Osjeku 2009. godine.
Kompozitorka Aleksandra Vrebalov (1970) je diplomirala na Akademiji umjetnosti u Novom Sadu 1991, magistrirala na Konzervatorijumu San Francisko 1996. i doktorirala na Univerzitetu Mičigen 2023. godine. U Americi je ostvarila zavidnu karijeru. Napisala oko 70 muzičkih komada koje su izvodili kvartet “Kronos”, Dejvid Krakauer, ETHEL, Horhe Kabajero, Opera Srpskog narodnog pozorišta i Beogradska filharmonija. Predstavlјena je na brojnim renomiranim festivalima u SAD i Srbiji. Njena djela naručivali su “Karnegi hol”, “Kronos kvartet”, Plesno pozorište “Dušan Tinek”, Američko udruženje kompozitora, “Brooklyn Academy of Music”, Fondacija “Barlou”, Cenar “Klaris Smit” i dr. Albume sa njenim kompozicijama objavile su izdavačke kuće “Nonesuch”, “Centaur Records”, “Innova” i “Vienna Modern Masters”, kao i SKC Novi Sad, i “Ingmart”. U produkciji Matice srpske i Francuskog kulturnog centra, 2013. godine Vrebalova je komponovala muziku za film “Četiri karijatide”, o Savi Šumanoviću čiji je autor Igor Antić. Časopis “Muzika klasika” proglasio je 2011. godine Aleksandru Vrebalov kompozitorkom godine; dobitnica je i brojnih drugih nagrada, kao što su nagrade Američke akademije za umjetnost i književnost, izdavačke kuće “Vienna Modern Masters”, Udruženja autora i izdavača Amerike (ASCAP), organizacije “Meet the Composer”, Fondacije “Douglas Moore”, kao i dvije Mokranjčeve nagrade koje joj je uručilo Udruženje kompozitora. U nizu priznanja za rad Vrebalove je nagrada “Fromm” Univerziteta Harvard iz 2014. godine. Ukorijenjena u dve kulturne sredine, srpskoj i američkoj, Vrebalova je 2007. godine osnovala međunarodnu kompozitorsku radionicu “Leto u Somboru”. Od 2021. godine, radi na Akademiji umjetnosti Univerziteta u Novom Sadu u zvanju redovnog profesora na Katedri za kompoziciju.
Karolin Šo (Caroline Shaw, 1982) je muzičarka koja se kreće među ulogama, žanrovima i medijima, pokušavajući da zamisli svijet zvuka koji niko nikada ranije nije čuo, ali je oduvijek postojao. Često sarađuje s drugim umjetnicima, kao producentkinja, kompozitorka, violinistkinja i vokalistkinja. Dobitnica je Pulicerove nagrade za muziku, počasnog doktorata sa Jejla, četiri Gremija i stipendije Tomas Dž. Votson. Pisala je i producirala za legendarne umjetnike i ansamble širom muzičkog spektra, među kojima su Rozalija, Rene Fleming, Jo-Jo Ma, Tajler Pek, Nas, Kanje Vest, Filharmonija Los Anđeles, Njujorška filharmonija i druge. Nedavni projekti za televiziju, film i pozorište uključuju: “Leonardo da Vinči” (Ken Berns/PBS), “Julie Keeps Quiet” (Leonardo Van Dijl), “Fleishman is in Trouble”(FX/Hulu), “Nebo je svuda “(Džozefin Deker/A24), vokalne radove sa Rozalijom (MOTOMAMI), “The Crucible” (Lindzi Tarner/Nacionalni teatar), “Partita” (Džastin Pek/Njujorški balet), “Mobi Dik” (Vu Cang) i “ŽIVOT” (Gandini Džagling/Mers Kaningem Trust). Njeni aktuelni projekti na turneji uključuju nastupe sa ansamblima “Sō Percussion”, “Ringdown”, “Attacca Quartet”, “Roomful of Teeth”, “Graveyards & Gardens” i dr. Entr’acte je kompozicija za gudački kvartet, napisana 2011. godine a adaptirana za gudački orkestar 2014. Djelo je prvi put izveo kvartet “Brentano” na Univerzitetu Prinston (april 2011). Prema riječima kompozitorke ovo djelo je nastalo nakon što je čula kako kvartet “Brentano” svira Hajdnov Op. 77 br. 2 — sa njihovim suptilnim i izražajnim prelaskom na trio u Des-duru u Menuetu. Kompozicija je strukturisana poput menueta i trija, oslanjajući se na tu klasičnu formu, ali vodeći je korak dalje. ,,Volim način na koji neka muzika (poput menueta iz Op. 77) iznenada odvede slušaoca na drugu stranu Alisinog ogledala, kroz neku vrstu apsurdne, suptilne, živopisne tranzicije.”
Kultni beogradski rok kantautor Nikola Vranjković sa bendom nastupiće u ponedjeljak, 24. marta, na velikoj sceni KIC-a „Budo Tomović“, sa početkom u 20 sati.
Nikola Vranjković je rok autor, pjesnik, kompozitor i muzički producent. Više od jedne decenije bio je ključna autorska ličnost beogradskog benda „Block Out“ sa kojim je snimio četiri studijska albuma „Crno Belo i Srebrno”(1994), „Godina Sirotinjske Zabave” (1996), „San Koji Srećan Sanjaš Sam” (1998) i „Ako imaš s kim i gde” (2005). Njegov prvi samostalni album „Za ovde ili za poneti”objavljen je 2001. godine uz istoimenu knjigu pjesama, a nakon raspada matičnog benda objavio je mini album i knjigu „Bremeplov” (2014 – sa muzičarima bendova Darkwood dub, Orthodox Celts i Goribor) i dvostruki album „Veronautika” (nazvan po istoimenoj pjesmi snimljenoj sa Damirom Martinovicem Mrletom – Let3) u novembru 2017. Trostruki album uživo „Biološki Minimum“ snimljen na koncertu u Kombank dvorani u Beogradu izdaje 2019. godine. Mini album sa četiri pjesme „Teorija Zabave“ objavio je u maju 2022. godine. Po riječima Dragana Ambrozića njegova pozicija na sceni nezavisna je i samostalna – u pitanju je poseban fenomen koji na različite načine traje više od dvadeset pet godina. Za Album „Godina Sirotinjske Zabave” (1996) na kojem se prvi put pojavljuje kao kompletan autor muzike i tekstova dobija nagradu grada Beograda za album godine. Po glasovima slušalaca radija Beograd 202, album „Veronautika” je proglašen za najbolji album 2017. godine. Nikola Vranjković je dobitnik nagrade „Strune od svetla” koja se dodjeljuje za poseban doprinos afirmaciji pjesničke riječi u rok i bluz muzici. U knjizi Duška Antonića „Kako nije propao rokenrol u Srbiji – sto najboljih domaćih albuma od raspada SFRJ” u kojoj su sabrani glasovi svih eminentih domaćih muzičkih kritičara, zauzima drugo mjesto iza benda Partibrejkers.
Udruženje muzičara džeza, rok i zabavne muzike Srbije Vranjkoviću dodjeljuje nagradu “rok autor godine“ za 2023. godinu.
Uz Nikolu Vranjkovića, nastupa sastav u kojem su bubnjar Vladan Božilović, basista Miroslav Užarević, gitaristi Danilo Nikodinovski, Milan Vučković i Ivan Zoranović, koji svira i klavijature.
Ulaznice se po cijeni od 20 eura mogu kupiti svakog radnog dana na biletarnici KIC-a (9-20h).
Kulturno – informativni centar „Budo Tomović” organizuje jedanaesti Festival savremene klavirske muzike „Forte piano” pod motom „Pijanisti u kolektivu”, posvećen zajedničkom sviranju u klavirskim ansamblima, 25. i 26. februara.
Festival će početi u utorak, 25. februara, matine koncertom učenika muzičkih škola iz Podgorice (UŠMB „Vasa Pavić”), Budve i Cetinja (ŠOMO „Savo Popović”) i studenata Muzičke akademije, u 12 sati. Na programu su djela Igora Stravinskog (Andante – iz ciklusa Pet lakih komada), Sergeja Slonimskog (Polka – za preparirani klavir), Žerara Pesona (Uspavanka za Gaspara), Đerđa Ligetija (Marš – 1942; Sonatina -1950), Fransisa Pulanka (Sonata za četiri ruke FP 8 – 1918/1939), Erika Satija (Tri komada u obliku kruške – 1903) i Nataše Bogojević (A la đuska).
Istog dana, na velikoj sceni KIC-a u 19 sati, predstaviće se premijerno crnogorsko-italijanski duo mladih pijanista koji čine Ana Vujošević iz Podgorice i Mauro Cekin iz Vićence. Duo će izvesti djela Otorina Respigija (Rimske fontane), Aleksandra Rozenblata (Končertino na dvije ruske teme) i Džefa Manukijana (Slike iz Jermenije).
Završnicu prvog dana festivala, obilježiće premijerni nastup renomiranog pariškog klavirskog dua Bizjak – sestara Lidije i Sanje Bizjak. Program koncerta čine djela Miloša Raičkovića (Duet without you), Karola Befa (Priviđanja), Melani Boni (Kleopatrin san) i Igora Stravinskog (Petruška). Riječ je o programu koji je osmišljen kao originalna mješavina različitih ličnosti iz savremenog muzičkog stvaralaštva, a koje su usko ili široko povezane sa Francuskom u kojoj umjetnice žive i rade. Koncert dua Bizjak biće održan u utorak, 25. februara, velikoj sali, u 20 sati.
Promocija novog albuma pijaniste Amira Džakovića „The Balkan Piano” biće organizovana drugog dana festivala, tačnije u srijedu, 26. februara, u velikoj sali KIC-a, u 12 sati. Na promociji će, pored pijaniste Amira Džakovića, govoriti prof. Jelena Martinović Bogojević, prof. Senad Gačević, kompozitor i Maja Popović, urednica muzičkog programa KIC-a. Kako navodi izdavač albuma „Toccata Classics“, kompozitorske tradicije deset balkanskih zemalja gotovo su nepoznate ostatku svijeta. U ovom klavirskom recitalu, albanski pijanista Amir Džaković otkriva blještavi niz pijanističkih dragulja iz svoje zemlje i njenih susjeda, u rasponu od divljih i energičnih tokata do bezvremenskih evokacija zvona i drugih drevnih tradicija, s iznenađujuće širokim rasponom referenci, od narodne muzike do Skarlatija i džeza. Ovaj album je zamišljen kao prvi u nizu koji će nastaviti da istražuju nepoznatu muziku Balkana.
Na linku je dostupan kompletan program festivala, biografije izvođača i kompozitora -PIANO-KNJIZICA-FINAL-1.pdf
Jedanaesto izdanje Festivala savremene klavirske muzike „Forte piano” zatvoriće koncert klavijaturnog „Ansambla za drugu novu muziku” koji će biti održan u srijedu, 26. februara, u 20 sati. U sastavu ansambla je osam renomiranih beogradskih pijanista i kompozitora, različitih generacija, a među njima su: Lidija Stanković, Dragoljub Ilić Ilke, Nataša Penezić, Andrej Negić, Miroslav Miša Savić, Milena Petrović, Branka Parlić i Nada Kolundžija. Ansambl za drugu novu muziku (ADNM) je multi-klavijaturni sastav osnovan 1977. godine pod okriljem Studentskog kulturnog centra (SKC) u Beogradu. Osmišljen kao studentski ansambl, ADNM je bio istraživač i vjesnik minimalističke muzike mladih kompozitora, studenata Fakulteta muzičke umjetnosti: Miloša Raičkovića, Miroslava Savića, Vladimira Tošića, Milimira Draškovića, Miodraga Lazarova Pashua, Katarine Miljković i drugih. Ansambl za drugu novu muziku gostuje premijerno u Crnoj Gori.
Da muzika istinski nadvladava vrijeme, prostor i sve okolnosti, potvrdila su sinoć četiri sjajna muzičara izvodeći jedno od najznačajnih djela XX vijeka „Kvartet za kraj vremena” (Quatuor pour la fin du temps), poznatog francuskog kompozitora Olivijea Mesijana.
Koncert koji je organizovan povodom obilježavanja Međunarodnog dana sjećanja na žrtve Holokausta, a u okviru redovnog muzičkog programa KIC-a, izveli su istaknuti umjetnici klarinetista Veljko Klenkovski, violinistkinja Nadežda Artamonova, pijanista Bojan Martinović i violončelista Dimitrij Prokofjev.
Jedino kamerno djelo Mesijana, „Kvartet za kraj vremena” nastalo u uslovima kompozitovorog boravka u koncentracionom logoru, predstavlja pravi vrtlog vrlo kompleksnih i snažnih emocija. Kroz svih osam stavova kvartet je muziciranjem izazivao momente oslobađanja duha i stvaranja osjećaja uzvišenosti i religioznosti, jer je djelo zasnovano na biblijskoj priči koju je autor simbolički doveo u kontekst konkretnih okolnosti.
Opisujući zarobljeništvo, dovedeno u vezu sa dubokim ljudskim i životnim pitanjima, izvedbom se istovremeno prenosio osjećaj bola i tuge zbog ljudske patnje, kroz tihi vapaj. U pojedinim stavovima poput „Slavljenja Isusove besmrtnosti’’ prisutan je osjećaj blaženstva. Zvuci instrumenata, posebno klavira i violončela, odisali su univerzalnom ljepotom. Snažne dinamičke promjene i ritmička kompleksnost izvođenja stvarala je osjećaj nemira i napetosti, kroz prelaze u ekstatičan zanos, naglašavajući nepredvidivost i misteriju. Kvartet je uspio da dočara krhkost ljudskog postojanja, ali i veličanstvenost duhovnog iskustva i vjere u nešto veće.
Publika nije štedjela dlanove, nagradila je kvartet dugim aplauzima i ovacijama za maestralnu i inspirativnu izvedbu ovog upečatljivog muzičkog remek djela. Hvala sjajnim muzičarima koji su svojom virtuoznošću i umijećem uspjeli da prenesu snagu poruke i smisao ovog vanvremenskog djela.
Kulturno – informativni centar „Budo Tomović” obilježiće Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta izvođenjem djela „Kvartet za kraj vremena”, francuskog kompozitora Olivijea Mesijana, u utorak, 28. januara, u velikoj sali KIC-a, u 20 sati.
Kvartet će izvesti renomirani umjetnici, klarinetista Veljko Klenkovski, violinistkinja Nadežda Artamonova, pijanista Bojan Martinović i violončelista Dimitrij Prokofjev.
Jedno od najznačajnijih djela XX vijeka, „Kvartet za kraj vremena”, nastalo je tokom 1940. godine, u vrijeme kompozitorovog zarobljeništva pod njemačkom okupacijom, u logoru Gerlic u Šleziji. Neobična instrumentacija djela proizašla je iz činjenice da su se među zatvorenicima nalazila još tri muzičara, violinista, klarinetista i violončelista. Prvo izvođenje upriličeno je u logoru Stalag VIII A, 15. januara 1941. po izuzetno hladnom vremenu. Čin komponovanja u teškim uslovima je pomoglo kompozitoru da sačuva psihičko zdravlje.
Ova istorijska kompozicija je prvo i jedino kamerno djelo u Mesijanovom opusu i predstavlja prekretnicu u njegovom stvaralaštvu. Kvartet sadrži osam stavova: Kristalna liturgija, Vokaliza za Anđela koji najavljuje kraj vremena, Bezdan ptica, Međuigra, Slavljenje vječnosti Isusa, Ples gnjeva, za sedam truba, Splet duga, za Anđela koji najavljuje kraj Vremena i Slavljenje Isusove besmrtnosti.
Djelo je programski bazirano na biblijskoj priči koju je autor simbolički povezao sa konkretnim okolnostima. Kroz ovo djelo Mesijan je nagovijestio karakteristike daljeg razvoja svog muzičkog jezika koji se, pored rada na melodijskim obrascima vezanim za proučavanje ptičijeg pjevanja i njegovog transponovanja u muziku, kretao ka razrađivanju tehnike formulisanja modusa i razvoju potencijala ritmičke komponente djela.
Olivije Mesijan (Olivier Messiaen, 1908-1992) je svojim djelovanjem snažno uticao kako na svoje savremenike, tako i na buduće generacije muzičara. U zapadnom svijetu savremene muzike, muzikološkom krugu i umjetnosti uopšte, Mesijan se smatra za jednog od najznačajnijih predstavnika poslijeratne avangardne muzike. Nezavisan u svom stvaralaštu od bilo koje škole, živio je i stvarao u atmosferi ispunjenoj raznovrsnim učenjima i strujanjima slobodnog duha. Njegov lični muzički izraz rezultirao je novim muzičko-vrijednosnim sistemom sa dalekosežnim posljedicama po savremenu muziku. Mesijanov kompozicioni stil karateriše sinteza emocionalne ekspresivnosti, religiozne posvećenosti i vrhunske intelektualne kontrole muzičkog materijala. Formirao je originalan muzički jezik inspirisan prirodom, njegujući sklonost i interesovanje ka religioznim i mističnim fenomenima – muzici ptica.
Višestruko nagrađivani hor „Zima” iz Bara, održaće cjelovečernji koncert u četvrtak, 16. januara, u sali DODEST, u 20 sati.
Na svom premijernom nastupu u KIC-u hor će izvesti kompozicije Johana Sebastijana Baha, Đakoma Pučinija, Grega Gilpina, Vladimira Lisa, Zdenka Runjića i Draga Britvića, Franca Gruvera, Karla Dženkinsa, Pola Makartnija i Džona Lenona, Arnoa Babadžanjana i dr.
Hor „Zima” je formiran 2015. godine u Baru. Dvostruki je laureat međunarodnog takmičenja horova u Herceg Novom (srebrna i bronzana nagrada). Učesnik je festivala „Barski ljetopis”, „Živa ulica” i Božićnog festivala “Dukley Gardens”, susreta horova na Cetinju 2023. godine i festivala „Mokranjčevi dani” u Negotinu 2024. godine, gdje je dobio povelju za izvođenje muzike Sergeja Tanejeva. Dobitnik je takođe zlatne plakete Međunarodnog festivala u Kikindi. U okviru manifestacije „Niške horske svečanosti”, hor je prošle godine osvojio nagradu za koherentno izvođenje crnogorske horske muzike. Horom Zima, koji ove godine obilježava 10 godina postojanja, rukovodi Varvara Lojko.
Konferencija na temu „Savremena muzika u Crnoj Gori” koju Udruženje mladih umjetnika Crne Gore organizuje u saradnji sa KIC-om „Budo Tomović” i Sekretarijatom za kulturu Glavnog grada , biće održana u utorak, 24. decembar, u sali DODEST, u 19 sati. Tokom konferencije biće otvorena četiri ključna aktuelna izazova vezana za dalji razvoj umjetničke muzike u Crnoj Gori, a to su:
Saradnja crnogorskih kompozitora sa Muzičkim centrom Crne Gore u okviru produkcije novih djela umjetničke muzike,
Pitanje katedre za kompoziciju na Muzičkoj akademiji Cetinje – Univerziteta Crne Gore,
Stvaralaštvo u duhu kulturnog nasljeđa Crne Gore,
Regionalna saradnja i razvoj kulture na ovim prostorima Učesnici konferencije su istaknuti crnogorski kompozitori mlađe generacije: Nina Perović, Aleksandar Perunović , Marko Kovač i Milivoje Pićurić.
U okviru konferencije nastupiće gudački kvartet „Gosl” u sastavu Luka Perazić, violina, Viktor Huter, violina, Gljeb Bednjakov, viola i Sari Šaćiri, violončelo. Kvartet “Gosl” izvesšće četiri kompozicije učesnika konferencije. Ulaz je slobodan.
Klavirski trio ARKUS prirediće koncert u okviru muzičkog programa KIC-a „Budo Tomović” u ponedjeljak, 16. decembra, u velikoj sali KIC-a, u 20 sati.
Trio u sastavu Nadežda Artamonova, violina, Aleksej Kurbatov, klavir i Sergej Suvorov, violončelo izvešće djela savremenih kompozitora Borisa Ljatošinskog (Trio br. 1 – 1922), Herija Valdo Vornera(Trio -1921), Alekseja Kurbatova (Trio br. 5 – 2024) i Gevina Brajersa (Lauda con sordino – 2002).
O članovima trija ARKUS:
Violinistkinja Nadežda Artamonova je rođena u Kijevu. Diplomirala je violinu na moskovskom državnom konzervatorijumu „Petar I. Čajkovski” 2004. godine, u klasi prof. Sergeja Kravčenka. Laureat je međunarodnih takmičenja. Nastupala je u prestižnim koncertnim dvoranama u Moskvi, Kijevu, Bonu i dr. Nastupala je kao solista sa orkestrima kao što su Nova Moskovska filharmonija, „Musica Viva”, Orkestar Moskovskog konzervatorijuma, Kamerni orkestar centra „Pavel Slobodkin”, Kamerni orkestar centra „Galina Višnjevskaja“, kamerni orkestar Taruza, Kamerni orkestar Kijeva, Kijevska filharmonija itd. Posvećena je takođe izvođenju savremene muzike.
Sarađivala je sa fondacijom „Rihter” i fondacijom „Borisa Čajkovskog”. Bila je članica stručnog vijeća Direktorata edukativnog programa za kulturu i umjetnost u Moskvi. Bavila se i pedagogijom, te je radila u moskovskoj centralnoj muzičkoj školi, državnom muzičko-pedagoškom institutu „Ipolitova-Ivanova”, te koledžu muzičke i pozorišne umjetnosti „Galina Višnjevskaja“. Mnogi njeni učenici su laureati na međunarodnim takmičenjima i stipendisti raznih fondacija. U saradnji sa Olgom Panomarevom i Aleksejem Kurbatovim organizovala je nekoliko edukativnih koncerata za djecu i odrasle pod nazivom „Kompozitorov rođendan”, „Ključevi klasike”, „Bajke i Muzička putovanja”, koji su uspješno predstavljeni u Puškinovom muzeju u Moskvi. Od 2022. godine živi i radi u Podgorici.
Kompozitor i pijanista Aleksej Kurbatov je diplomirao 2005. godine na katedri za kompoziciju i klavir na moskovskom državnom konzervatorijumu Petar I. Čajkovski u klasi profesora Jurija Lisitčenka i Mihala Voskresenkog.
Kao pijanista je nastupao širom svijeta. Izdao je nekoliko CD-ova za različite izdavačke kuće a njegova izvođenja bila su emitovana na radiju i televiziji Rusije, Jermenije, Belgije, Velike Britanije, Njemačke, Italije, Ukrajine, Hrvatske, Kazahstana. Sarađivao je sa svjetski renomiranim muzičarima kao što su violinisti Vladimir Spivakov, Maksim Vengerov, Vadim Rjepin, violočelista Miša Majski, glumac Žerar Depardje.
Njegov bogati kompozitorski opus sadrži osam simfonija, opere „Crni monah” i „Povratak kući”, te sedam instrumentalnih koncerata, tri simfonijske poeme, brojna vokalna i kamerna djela, filmsku muziku itd. Muzika Kurbatova se izvodi širom svijeta i u prestižnim salama kao što su “Karnegi” u Njujorku, ”Gaveau” u Parizu, Velika sala filharmonije u Sankt Peterburgu, Velika sala Moskovskog konzervatorijuma itd. Mnogi izvođači su uvrstili njegove kompozicije na svojim CD albumima. Bio je takođe pozvan da napiše kompozicije za obavezni program klavirskog takmičenja u Klivlendu (SAD).
Pored toga, održao je majstorske časove u mnogim gradovima širom Rusije i bio je član žirija nekoliko muzičkih takmičenja. Do 2022. godine bio je redovni profesor na moskovskom državnom konzervatorijumu Petar I. Čajkovski. Od 2022. godine živi u Podgorici.
Violončelista Sergej Suvorov rođen je u Moskvi 1984. u muzičkoj porodici. Muzičku školu Gnjesin je pohađao kod ugledne prof. Vere Birine. Studije u Londonu započeo je 1999. godine u klasi prof. Stefana Popova (Purcell Music School i Guildhall School of Music and Drama). Tokom 2025. boravio je u Njemačkoj, gdje je studirao u klasi prof. Jung-Čang Čoa na Akademiji umjetnosti Folkwang u Esenu. Pored toga pohađao je brojne majstorske kurseve kod velikih muzičara kao što su Danil Šafran, Boris Pergamenšikov i Stiven Iserlis.
Nastupao je na scenama u Evropi, Aziji i Sjevernoj Americi. Sarađivao je sa dirigentima među kojima su Aleksandar Rudin, Lin Tao, Juri Simonov, Evgenij Buškov, Kšištof Penderecki i dr. Svirao je u kamernim sastavima zajedno sa Elenom Tarasovom, Aleksejem Kurbatovim, Nikolajem Luganskim, Alenom Bajevom, Pavelom Nersesjanom i dr.
Osvojio je prve nagrade na međunarodnom takmičenju violončela „Liezen” 1994, Moskovskom takmičenju violončelista 1996. godine, nagradu „Guilhermina Suggia” 2000. i 2001, te na međunarodnom takmičenju „Karl Davidov” u Letoniji 2010. godine. Sarađivao je sa uglednim kompozitorima među kojima je Aleksej Černov koji mu je posvetio Sonatu za violončelo i klavir. Svoj repertoar Suvorov proširuje sopstvenim transkripcijama, među kojima su Sonata za violinu br. 3 Ežena Izaija, violinski koncert Aleksandra Glazunova, Sonata za violu Dmitrija Šostakoviča i koncert za violu Kšištofa Pendereckog. Nakon ruske invazije na Ukrajinu, napusio je Rusiju i sada živi u Crnoj Gori
O programu:
Izvanredni ukrajinski kompozitor Boris Ljatošinski (1895-1968) napisao je svoj prvi klavirski trio 1922. godine, u veoma teškom periodu za Ukrajinu. Taj period je dočaran u muzici trija s nevjerovatnom ekspresijom i lirizmom. Razvijajući svoj kasnoromantični muzički stil, Ljatošinski se približio estetici austrijskog ekspresionizma, što povezuje njegovo stvaralaštvo iz 20-ih godina s najsavremenijim tokovima evropske muzike tog vremena. Istovremeno, nije gubio nacionalnu melodijsku osnovu svog rada. Trio se sastoji iz tri stava, a svaki od njih ima svoj upečatljiv karakter i centralni motiv.
Engleski kompozitor Heri Valdo Vorner (Harry Waldo Warner, 1874-1945) komponovao je svoj trio u isto vrijeme kada i Ljatošinski. Vorner je bio violista Londonskog gudačkog kvarteta, poznat po izvođenju programa savremene muzike, koji su obuhvatali tek napisane kompozicije Arnolda Šenberga, Ernsta Dohnanjija, Kolda Debisija i mnogih drugih. Godine 1920, s njegovim radom upoznala se američka mecena Elizabet Kulidž, koja ga je kasnije podržavala i objavljivala njegova nova djela. Njeno pokroviteljstvo koristili su mnogi značajni kompozitori tog vremena, među kojima su bili Semjuel Barber, Bela Bartok, Bendžamin Britn, Artur Honeger i Sergej Prokofjev. Trio se sastoji iz tri dijela i ispunjeno je elegantnim i duhovitim temama.
Trio br. 5 Alekseja Kurbatova (1983-) je novo djelo koje je kompozitor napisao 2024. godine u Podgorici, specijalno za Arkus trio.
Djelo „Lauda con sordino” engleskog kompozitora Gevina Brajarsa (Gavin Bryars, 1943–) nastalo je 2002. godine, za netipičan instrumentalni sastav – viola, električna gitara i klavir. To je izuzetno lijepa meditativna kompozicija koja slušaocu omogućava da zaboravi na vrijeme i prostor.
Solistički koncert poznatog crnogorskog gitariste Dražena Jokovića biće održan u okviru devetog međunarodnog festivala „Dani gitare u Podgorici” u subotu, 30. novembra u sali DODEST, sa početkom u 20 sati.
Na programu su djela Agustina Bariosa (La Catedral), Rolanda Dajensa (Saudade no. 3), Johana Sebastijana Baha (Chaconne partita no. 2 bwv 1004), Maura Đulijana (Grad Sonata Eroica op. 150) i Nućija Danđela (Due Canzoni Lidie).
U okviru završnice festivala, iste večeri u 20:45 nastupiće i duo u sastavu Darko Bageski, gitara (Makedonija) i Marko Hatlak, harmonika (Slovenija). Podgoričkoj publici duo će se predstaviti raznovrsnim repertoarom koji čine djela Johana Sebastijana Baha (Sonata g-mol BWV 1030b Andante), Žorža Bizea – Carmen (Habanera), Astora Pjacole (Oblivion, Libertango), Žarka Jovanovića (Đelem, đelem), Vlatka Stefanovskog (Gipsy Song, Kalajdžisko oro makedonsko), a biće izvedena i tradicionalna makedonska pjesma Parahodot koju je aranžirao Darko Bageski.
Dražen Joković je rođen 1985. godine u Nikšiću. Srednju muzičku školu završio je u klasi prof. Srđana Bulatovića u Podgorici. Studije je završio na Akademiji lepih umetnosti u Beogradu u klasi prof. Srđana Tošića. Usavršavao se kod renomiranih gitarista među kojima su Pablo Markez, Roland Dijens, Zudikael Peroj, Zoran Dukić i drugi. Nastupa u zemlji i inostranstvu. Radi kao profesor gitare u Muzickoj školi „Vasa Pavić” u Podgorici.
Darko Bageski muzičko obrazovanje je stekao u Skoplju (prof. Jane Penov) i Zagrebu (prof. Xhevdet Sahatxhija). Diplomirao je na Visokoj muzičkoj školi „Franz Liszt” u Weimaru u Njemačkoj (prof. Jurgen Rost). Školovanje je nastavio na postdiplomskim studijama na Nacionalnom muzičkom konzervatoriju u Solunu (Grčka) u klasi prof. Gerharda Reichenbacha. Magistrirao je u klasi prof. Costas Cotsiolis. Održao je brojne koncerte i recitale u Njemačkoj, Grčkoj, Bugarskoj, Hrvatskoj, Crnoj Gori, Srbiji, Makedoniji, Italiji, Švedskoj, Kini i SAD-u, ali i učestvovao na seminarima i majstorskim kursevima sa svjetski poznatim gitaristima među kojima su Pavel Steidel, Thomas Miller Pering, Laura Young, Zoran Dukić, Aniello Desiderio, Nikita Koshkin, Ernesto Bitetti, Carlo Marchione, Oddair Assad. Nastupao je kao solista sa mnogim kamernim orkestrima poput Makedonske filharmonije. Dobitnik je brojnih nagrada, među kojima je i nagrada Udruženja muzičkih i baletskih pedagoga Makedonije za uspješan dugogodišnji rad na polju pedagogije. Umjetnički direktor je Tremolo Guitar Festivala u Skoplju, osnivač Ljetnje gitarske akademije u Ohridu i predsjednik Makedonske zajednice klasične gitare. Radi kao redovni profesor gitare na Fakultetu likovnih umjetnosti-muzika u Skoplju.
Marko Hatlak nakon završene srednje muzičke i baletske škole u Ljubljani, 1999. godine nastavlja koncertne studije harmonike u Weimaru kod prof. Ivana Kovala. Postdiplomske studije završio je 2008. kod prof. Stefana Hussonga u Wurzburgu (Njemačka). Od 2000. kao solista nastupa u raznim kamernim ansamblima, simfonijskim orkestrima i grupama. Odnedavno je autor i pjevač u grupi Marko Hatlak band koji izvodi fusion, funk, latino, rock. Koncertirao je u Evropi i Americi. Sarađuje sa istaknutim muzičarima među kojima su Stefan Milenkovich, Tommy Emanuel, Stefan Hussong, Vlatko Stefanovski, Iztok Mlakar, Joss Stone, Sabina Cvilak, Nuško Drašček, Marko Črnčec, Karmen Pečar itd. Kao solista nastupao je s Moskovskom filharmonijom, Jenskom filharmonijom, Orkestrom RTV Slovenije pod dirigentskom upravom En Shaoa i Mareka Letonja. Snimio je brojne solo albume s tango, baroknom, savremenom, etno i popularnom muzikom. Posljednjih godina sve je aktivniji i kao kompozitor. Godine 2019. napisao je i izveo „Živo Srebro” za solo harmoniku i simfonijski orkestar RTV Slovenije, ali i nekoliko kompozicija za gong i harmoniku. Piše za vlastite ansamble, kao i za pozorište i film. Nastupio je s poznatim italijanskim glumcem Linom Guancialeom u šou programu Europeana na festivalu Mittelfest u Italiji 2021. Godine 2022. godine za vrijeme praznika kulture, nastupio je takođe i na glavnoj svečanosti na EXPO 2020. u Dubaiju.
Festival „Dani gitare u Podgorici” organizuju NVO Gitara i Aspekt Medija d.o.o. uz podršku Ministarstva kulture i medija Crne Gore, Sekretarijata za kulturu Glavnog grada, Ambasade Italije u Crnoj Gori i KIC-a „Budo Tomović”.
Ulaznice za oba koncerta mogu se kupiti na biletarnici KIC-a (9-20h) po cijeni od 5 eura.
