Predavanje prof. Jeržija Stankeviča ,,Novi aspekti nastanka kvarteta za kraj vremena” 19. maja

U okviru muzičkog programa KIC-a „Budo Tomović”, 19. maja u Multimedijalnoj sali u 19 sati, predavanje će održati ugledni poljski muzikolog iz Krakova, profesor Jerži Stankevič (Jerzy Stankiewicz). Tema predavanja je „Novi aspekti nastanka Kvarteta za kraj vremena” Olivijea Mesijana – kompozicije nastale tokom njegovog zatočeništva u logoru Stalag VIII A u Gorlicu. Ovim ekskluzivnim predavanjem vraćamo se remek djelu Olivijea Mesijana, kroz istraživački rad muzikologa Jeržija Stankeviča, nakon zapaženog koncertnog izvođenja „Kvarteta za kraj vremena” održanog u KIC-u, krajem januara.

Nakon predavanja biće organizovana projekcija francuskog dokumentarnog filma „Le charme des impossibilites” (Čar nemogućnosti, 2006) reditelja Nikolasa Buonaventure Vidala, u produkciji „Les Films du Rat”, „Gloria Films” i Nacionalnog audiovizuelnog instituta, Francuska, 2006. Originalna verzija je na francuskom, njemačkom i poljskom, sa titlom na engleskom jeziku. (trajanje 75 minuta)

O profesoru Stankeviču:

Poljski muzikolog Jerži Stankevič, studirao je na univerzitetima u Varšavi i Krakovu, u Italiji (Palermo i Bolonja), a zatim u Parizu na Nacionalnom konzervatorijumu, gdje je kao stipendista francuske vlade studirao u klasi Olivijea Mesijana. Pratio je Mesijana na holandskoj premijeri njegovog orkestarskog djela „Od kanjona do zvijezda” u Amsterdamu i posjetio ga u njegovoj vikendici u francuskom gradiću Petišeu (departman Izer). Bio je takođe njegov prevodilac tokom njegovog putovanja u Čehoslovačku i Poljsku (1989). Ostao je u kontaktu s kompozitorom Mesijanom, gospođom Ivon Loriod i njihovim sinom Paskalom Mesijanom, do kraja njihovih dana.
Od 1994. do 2014. Stankevič je bio predsjednik Unije kompozitora, sekcije u Krakovu, i u isto vrijeme umjetnički direktor međunarodnog fesitvala krakovskih kompozitora, ali i inicijator premijernih izvođenja djela Olivijea Mesijana na poljskim festivalima. Zahvaljujući njemu 30 djela Mesijana izvedeno je premijerno u Poljskoj.
Godinama vodi istraživanja o Mesijanovom zatočeništvu u logoru Gorlic (koji se danas nalazi u granicama Poljske) i naročito o genezi djela „Kvartet za kraj vremena”. Razgovarao je sa bivšim poljskim zarobljenicima i lično posjetio Zgorželec/Gorlic kako bi temeljno proučio logorski teren. Širenje znanja o savremenoj poljskoj muzici i djelu Olivijea Mesijana u Ukrajini donijelo mu je titulu počasnog profesora koju su mu dodijelili Viši konzervatorijumi u Lavovu (2008) i Kijevu (2014). O ovoj temi objavio je članke na više jezika. Autor je knjige „Olivije Mesijan. Čovjek i umjetnik u Stalagu VIII A u Gorlicu” (Krakov, 2014). Svoja novija istraživanja je predstavio na predavanjima koje je održao u Njujorku (Linkoln centar), Parizu, Tulu, Kanu, Peskari, Varšavi, Gdanjsku, Gorlicu, Sankt Petersburgu, Vilniusu itd.
Profesor Stankevič je 24. februara 2022. godine, imenovan vitezom Nacionalnog reda Legije časti. Na kraju kolokvijuma „Olivije Mesijan u Tulu, 1940” primio je Zlatnu medalju grada Tula i titulu počasnog građanina. Tada se pridružio počasnom odboru Bahovog orguljaškog festivala u Tulu.

O filmu:

Dokumentarni muzički film koji ilustruje hipoteze o nastanku „Kvarteta za kraj vremena” Olivijea Mesijana (Olivier Messiaen), krajem 1940. i početkom 1941. godine, u zarobljeničkom logoru Stalag VIII A u Gorlicu (danas u Poljskoj, u Zgoželecu u Donjoj Šleskoj), predstavlja svjedočenja ljudi koji su učestvovali u događajima: kompozitora Olivijea Mesijana, podoficira Zdislava Nardelija (poslijeratni direktor krakovske radio stanice Poljskog radija i istaknuti tvorac poljskog radio teatra), tri muzičara-interpretatora i francuskih ratnih zarobljenika. Predstavljene su potresne činjenice i razmišljanja o zatočeništvu u logoru, događajima iz svakodnevnog života, njihovoj kulturnoj djelatnosti i pokušajima nemogućeg. Muzičari istražuju mogućnosti koje su postojale u zimskim uslovima u logoru za prvo izvođenje djela, koje je održano 15. januara 1941. godine u Gerlicu. U filmu se pojavljuju istaknuti francuski solisti tokom usklađene rekonstrukcije Mesijanovog djela u čuvenom cistercitskom manastiru Klervo u Šampanji: violinista Režis Paskije (čiji je stric bio violončelista Etjen Paskije, učesnik u događajima), klarinetista Pol Mejer (Paul Meyer), violončelista Rolan Pidu (Roland Pidoux) i pijanista Fransoa-Rene Dišabl (François-René Duchâble).
Kompozicija Olivijea Mesijana, napisana u nacističkom logoru za ratne zarobljenike, danas je naširoko priznata kao remek djelo muzike 20. vijeka i izvodi se sa zapanjujućom učestalošću na pozornicama najvećih svjetskih koncertnih dvorana. Film je prikazan u Karnegi holu u Njujorku 2021. gdje je bilo napisano: “Ovo je priča o tome kako je, uprkos nezamislivim uslovima, uspio da stvori djelo neprolazne ljepote, dokazujući da se ljudski duh može uzdići iznad najsurovijih trenutaka”. Ovaj film potresa i izaziva duboka razmišljanja kod gledaoca, noseći poruku nade i vjere u održivost temeljnih humanističkih vrijednosti. Film je prikazan u Francuskoj, Poljskoj, Italiji, Njemačkoj, Republici Češkoj, kao i u Ukrajini, Litvaniji, Bjelorusiji i SAD.
Tekst o filmu priredio prof. Jerži Stankevič.

Dobro došli!